Evde Kompost Nedir ve Neden Önemlidir?
Evde kompost, mutfakta oluşan sebze, meyve ve kahve telvesi gibi organik atıkları doğal gübreye dönüştürme yöntemidir. Bu yöntem sayesinde organik atıklar çöp yerine toprağa değer katar.
TÜİK verilerine göre Türkiye’de evsel atıkların %40’ı organik kökenlidir. Bu atıkların kompost ile değerlendirilmesi hem çöp miktarını azaltır hem de bahçe ve saksı bitkileri için besleyici bir kaynak sağlar.
Evde kompost yapmak, çevreye duyarlılığı artırırken plastik kullanımını ve karbon ayak izini de azaltır. Samsun’da birçok aile, küçük balkonlarda veya bahçelerde pratik yöntemlerle kompost uygulamaktadır.
Kompost Yapımı İçin Gerekli Malzemeler
Evde kompost için temel malzemeler kolayca temin edilebilir. İşte başlangıç için gerekenler:
- Kompost kutusu veya büyük kap (hava alacak şekilde kapaklı)
- Organik atıklar: sebze ve meyve artıkları, kahve telvesi, yumurta kabukları
- Karbon kaynakları: kuru yaprak, talaş, kağıt parçaları
- Bahçe malzemeleri: küçük çapa veya karıştırıcı
Atakum Belediyesi ve Samsun Büyükşehir Belediyesi, kompost kutusu temini ve eğitim desteği sağlar. Böylece şehir içinde de pratik şekilde evde kompost yapılabilir.
Evde Kompost Adım Adım
Evde kompost süreci birkaç basit adımdan oluşur. Düzenli takip ve karıştırma ile kısa sürede toprağa faydalı organik madde elde edebilirsiniz.
- Alt katman hazırlığı: Kutu veya kap tabanına kuru yaprak veya talaş yerleştirin.
- Organik atık ekleme: Sebze ve meyve artıklarını küçük parçalara ayırıp ekleyin.
- Karbon ve nitrojen dengesi: Yeşil atık (sebze/meyve) ve kahverengi atık (kağıt, talaş) oranını yaklaşık 2:1 olarak ayarlayın.
- Karıştırma ve nem kontrolü: Haftada 2-3 kez karıştırın, gerekirse az su ekleyin.
- Olgunlaşma: 2-3 ay sonra koyu kahverengi, toprak kokulu kompost elde edilir.
Aşağıdaki tablo, evde kompost için kullanılacak atık türlerini ve ekleme sıklığını özetler:
|
Atık Türü |
Örnekler |
Ekleme Sıklığı |
|
Sebze & Meyve |
Kabuklar, çekirdekler, artıklar |
Günlük |
|
Kahve Telvesi |
Demlenmiş kahve |
Haftada 2-3 kez |
|
Yumurta Kabukları |
Kırılmış kabuklar |
Haftada 1 kez |
|
Kağıt & Karton |
Gazete, tuvalet kağıdı rulosu |
Haftada 1-2 kez |
|
Bahçe Artıkları |
Kuru yaprak, talaş |
Başlangıçta taban katmanı |
|
Az yağlı yemek artıkları |
Küçük miktar, yağsız |
Nadiren, küçük parça |
Evde Kompost Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Evde kompost yaparken bazı hatalardan kaçınmak süreci hızlandırır ve kötü kokuları önler.
- Et ve süt ürünleri komposta eklenmemelidir; böcek ve kötü koku oluşturur.
- Büyük parçaları küçük parçalara ayırmak çürüme süresini kısaltır.
- Kutu kapalı olsa da hava almasını sağlayın.
- Nem oranı %50 civarında olmalıdır; çok ıslak veya çok kuru olmamalıdır.
- Düzenli karıştırmak mikroorganizmaların etkinliğini artırır.
Samsun Bahçecilik Derneği verilerine göre düzenli yapılan evde kompost, bahçe toprağının su tutma kapasitesini %30’a kadar artırabilir.
Sık Sorulan Sorular
1. Kompost yapmak için balkon yeterli mi?
Evet, küçük bir kutu veya kap balkonlarda da kullanılabilir. Hava sirkülasyonu sağlanmalı ve sızıntıya karşı altına tepsi konmalıdır.
2. Kompost ne kadar sürede hazır olur?
Organik atıklar küçük parçalar halinde ve düzenli karıştırılarak 2-3 ay içinde olgun kompost elde edilebilir.
3. Kompost gübreyi bitkilere nasıl uygularım?
Hazır kompost toprağa karıştırılabilir veya saksı bitkilerinin üstüne serpilerek kullanılabilir. Bitkilere besin sağlar ve toprağın su tutma kapasitesini artırır.
Sonuç ve Öneriler
Samsun’da evde kompost yapmak, mutfak atıklarını değerlendirmek ve doğaya katkı sağlamak için en etkili yöntemlerden biridir. Düzenli uygulama ile hem evsel atık miktarını azaltabilir hem de bahçe veya saksı bitkilerinizi besleyebilirsiniz.
Kompost sürecine başlamak için küçük bir adım atmak yeterlidir: Atıkları ayırın, karbon ve nitrojen dengesini sağlayın ve sabırlı olun. Zamanla kendi doğal gübrenizi üretmek hem ekonomik hem de çevreci bir alışkanlık haline gelir. Evde kompost, sürdürülebilir yaşamın basit ama etkili bir yoludur.
DAHA FAZLA SAMSUN HABERİ İÇİN TIKLAYINIZ
