Samsun, Karadeniz kıyısında bir liman kenti olmasının yanı sıra, tarih boyunca farklı dönemlerin izlerini taşıyan çok sayıda camiye sahip bir ildir. Bu camiler; Selçuklu, Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminden bugüne uzanan farklı mimari tarzları ve tarihî kimlikleri yansıtır. Bu yazıda Samsun’daki tarihi camiler rehberi kapsamında şehrin öne çıkan tarihî camileri, mimarî özellikleri ve ziyaret ipuçları ile birlikte ele alacağız.
ANADOLU’NUN EN ESKİ AHŞAP CAMİLERİNDEN: Göğceli Camii
Samsun’un Çarşamba ilçesinde bulunan Göğceli Camii, 1206 yılında inşa edilmiştir ve Türkiye’de ayakta kalabilen en eski ahşap camilerden biri olarak kabul edilir.
Cami, çivi kullanılmadan, karaağaç, dişbudak ve kestane gibi ağaçlarla, “yığma” tekniğiyle yapılmıştır. Duvar kalasları oldukça kalın ve uzun parçalardan oluşur; bu da hem yapının sağlamlığını hem de ahşap ustalığını gösterir.
Göğceli Camii’nin tavan süslemeleri ise oldukça dikkat çekicidir — bitkisel motifler ve kalem işi dekoratif bezemeleriyle Anadolu’nun erken dönem ahşap cami mimarisinin eşsiz örneklerindendir.
Samsun genelinde yaklaşık 121 ahşap cami bulunduğu, kentin bu yönüyle “ahşap cami zengini” olduğu ifade edilmektedir.
Göğceli Camii’yi ziyaret etmek, hem tarihî hem mimarî hem de manevi açıdan zengin bir deneyim sunar — özellikle ahşap işçiliği ve erken dönem Osmanlı öncesi mimariyi görmek isteyenler için mutlaka görülmeli.
ŞEHRİN MERKEZİNDE TARİH: Büyük Cami (Samsun)
Samsun merkezindeki Büyük Cami, şehrin en tanınmış tarihî camilerinden biridir. İlk olarak 14. yüzyılda Selçuklu döneminde inşa edilen bu cami; 1869’daki büyük yangının ardından 1884’te taş malzeme ile yeniden yapılmıştır.
Caminin mimarı Batumlu Hacı Ali olup; taş kubbesi, çift minaresi ve geniş avlusu ile tipik Osmanlı cami mimarisinin güzel örneklerinden biridir.
Büyük Cami, Samsun’un simgelerinden biri hâline gelmiş; Saat Kulesi ve Saathane Meydanı’na olan yakınlığı ile hem yerli halk hem turistler için kolay ulaşılabilir bir nokta oluşturur.
Bu camiyi ziyaret etmek, hem tarih hem mimari hem de şehir merkezinde kolaylık açısından avantajlıdır — tarihi atmosferi hissetmek ve şehir yürüyüşünü cami ziyareti ile birleştirmek isteyenler için ideal.
DİĞER ÖNEMLİ TARİHİ CAMİ ÖRNEKLERİ
Samsun’da Göğceli Camii ve Büyük Cami dışında da birçok tarihî cami bulunur. Bunlardan sadece birkaçı şu şekildedir:
Cami / İlçe Özellikleri / Notlar
Yalı (Pazar) Camii 14. yüzyıla tarihlenir, Karadeniz cami mimarisi örneği.
Hacı Hatun Camii Taş yapılı, zarif minaresiyle dikkat çeken tarihî cami.
tKöy Camileri (Çarşamba, Kavak, Terme vb.) Ahşap cami kültürünü yaşatan, halkın ibadetine açık yapılar.
Bu camiler, Samsun’un değişik ilçelerinde yer alıyor; bazıları 13.–14. yüzyıla kadar uzanıyor. Özellikle ahşap camiler, bölgenin orman zenginliği sayesinde inşa edilmiş ve günümüze kadar korunmuş.
Bu liste, Samsun’un tarihî ve mimarî çeşitliliğini gözler önüne seriyor ve cami turizmi için geniş bir rota sunuyor.
NEDEN TARİHİ CAMİLERİ ZİYARET ETMELİ?
Mimari zenginlik: Ahşap camilerden taş kubbeli Osmanlı camilerine kadar geniş bir mimari yelpaze.
Tarihî kökler: 13., 14. yüzyıl gibi erken dönemlere uzanan yapılar; Anadolu’nun çok katmanlı tarihini yansıtır.
Kültürel ve manevi deneyim: İç mekanlardaki süslemeler, atmosfer ve ibadet alanları ile farklı bir ruhsal ve estetik deneyim.
Çeşitli lokasyonlar: Şehir merkezinden köylere uzanan bir coğrafyada; hem kolay ulaşılabilir hem de keşif rotaları içinde.
Samsun’da tarihi camiler gezisi yapmak, şehirturizmi ile inanç-kültür turizmini birleştiren anlamlı bir rota oluşturur.
SSS – SIK SORULAN SORULAR
1. Samsun’da kaç tarihî cami var?
İl genelinde 2023 verisine göre yaklaşık 2.738 cami bulunmaktadır.
2. Ahşap camiler neden önemli?
Çünkü bazıları 13. yüzyıla kadar uzanır, çivi kullanılmadan inşa edilmiş nadir örneklerdir. Samsun’da 121 ahşap cami olduğu belirtiliyor.
3. Tarihî camileri gezerken nelere dikkat edilmeli?
Camiler ibadet yeridir; saygı ve temizlik kurallarına uymak, iç mekânda sessiz olmak ve bazı bölümlerde fotoğraf izni sorgulamak önemlidir.
DAHA FAZLA SAMSUN HABERİ İÇİN TIKLAYINIZ
