GİRİŞ
Tirit, Samsun ve Karadeniz mutfağının kış aylarında öne çıkan geleneksel yemeklerinden biridir. Özellikle yağmur ve soğuk eşliğinde sofraya konan bu yemek, hem doyurucu hem de iç ısıtan bir lezzet sunar.
Evde hazırlayabileceğiniz Samsun usulü tirit, kırmızı et, kemikli tavuk suyu ve bayat ekmekle yapılan basit ama etkileyici bir yemektir. Bu tarifle hem yöresel bir lezzeti denemiş olursunuz hem de kış sofralarınıza renk katarsınız.
TİRİTİN TARİHİ VE ÖNEMİ
Tirit, aslında Anadolu’nun birçok yöresinde farklı versiyonlarıyla bilinir. Samsun’da ise özellikle kış aylarında sofralarda sıkça yer alır. Bayat ekmek, et suyu ve yağın bir araya gelmesiyle ortaya çıkan bu yemek, hem ekonomik hem de besleyici bir çözüm sunar.
Kırsal bölgelerde, etin ve ekmeğin israf edilmemesi amacıyla ortaya çıkan tirit, zamanla Karadeniz’in kış kültürünün simgesi hâline gelmiştir. Her evde küçük farklılıklar olsa da, ana malzemeler ve sıcak sunum ortak özelliklerdir.
GEREKLİ MALZEMELER
- 300–400 gr kemikli tavuk veya kuzu eti
- 4–5 dilim bayat ekmek
- 1 adet soğan
- 2 yemek kaşığı tereyağı
- Tuz, karabiber, kırmızı pul biber
- 1–2 diş sarımsak
- Yarım litre su veya tavuk suyu
EVDE SAMSUN USULÜ TİRİT NASIL YAPILIR?
- Öncelikle tavuk veya kuzu eti orta boy tencerede haşlanır. Suyu kaynamaya başlayınca üzerine tuz ve karabiber eklenir.
- Haşlanan etler kemiklerinden ayrılır ve küçük parçalara bölünür. Tavuk suyu süzülerek ayrı bir tencerede bekletilir.
- Bayat ekmekler küp küp doğranır ve servis tabağına yerleştirilir.
- Tereyağı bir tavada eritilir, içine ince doğranmış soğan ve sarımsak eklenip kavrulur. Üzerine et parçaları eklenir ve karıştırılır.
- Et ve soğan karışımı ekmeklerin üzerine dökülür, ardından sıcak tavuk suyu üzerine gezdirilir.
- Son olarak kırmızı pul biber serpilir ve yemek sıcak olarak servis edilir.
Bu tarif, soğuk kış akşamlarında hem doyurucu hem de pratik bir yemek alternatifi sunar.
TİRİTİN KIŞ SOFRALARINDAKİ ÖNEMİ
Samsun’da tirit, genellikle akşam yemeklerinde ve özel kış sofralarında yapılır. Yanında salata veya turşu ile sunulduğunda, hem lezzet hem de besin dengesi açısından ideal bir öğün oluşturur.
Kış aylarında, dışarıdan gelen misafirlere sunulması da oldukça yaygındır. Tiritin sıcaklığı ve aroması, soğuk havalarda ev ortamını daha samimi ve keyifli hale getirir.
SAMSUN USULÜ TİRİTİN PÜF NOKTALARI
- Et haşlanırken mutlaka orta ateşte kaynatın; böylece et suyunun lezzeti maksimum seviyeye çıkar.
- Bayat ekmek kullanmak, tiriti hem geleneksel hâle getirir hem de ekmeğin et suyunu çekmesini sağlar.
- Tereyağı ve soğan kavrulurken biber ve sarımsağı eklemek yemeğe ekstra aroma verir.
- Servis sırasında tiritin üzeri tamamen sıcak olmalı; böylece hem ekmek hem et suyu tam kıvamını bulur.
TİRİTİN BESİN DEĞERLERİ (1 Porsiyon)
|
Malzeme |
Miktar |
Kalori |
|
Tavuk (haşlanmış) |
150 gr |
240 kcal |
|
Bayat ekmek |
2 dilim |
160 kcal |
|
Tereyağı |
1 yemek kaşığı |
100 kcal |
|
Soğan ve sarımsak |
30 gr |
15 kcal |
|
Toplam |
- |
515 kcal |
SSS (SIK SORULAN SORULAR)
1. Tiritte hangi et kullanılır?
Samsun usulünde tavuk veya kuzu eti tercih edilir. Her iki et de yemeğe farklı aromalar katar.
2. Bayat ekmek yerine taze ekmek kullanılabilir mi?
Taze ekmek kullanılabilir ama bayat ekmek yemeğin suyunu daha iyi çeker ve geleneksel lezzeti sağlar.
3. Tirit kaç kişilik bir porsiyon hazırlar?
Verilen malzemeler 2–3 kişiliktir. Miktar arttırılarak daha fazla kişiye servis edilebilir.
SONUÇ VE ÖNERİ
Samsun usulü tirit, hem kış sofralarına özel bir lezzet hem de yöresel bir kültür deneyimidir. Evde kolayca hazırlayabileceğiniz bu tarif, ailenizle veya misafirlerinizle paylaşıldığında unutulmaz bir kış yemeği olur.
Soğuk bir akşamda tiritinizi hazırlayın, yanında sıcak bir çay veya salatayla sofrayı tamamlayın. Karadeniz’in bu geleneksel yemeği, hem içinizi ısıtacak hem de Samsun’un lezzet mirasını evinize taşıyacak.




