BEREKETLİ TOPRAKLARIN ŞEHRİ SAMSUN
Samsun, Türkiye’nin kuzeyinde Karadeniz kıyısında yer alır ve tarımsal üretim açısından ülkenin en verimli bölgelerinden biridir. Şehrin tarım ekonomisi, coğrafi çeşitliliği sayesinde hem sahil hem iç kesimlerde farklı ürünlerin yetişmesine imkân tanır.
Verimli Bafra ve Çarşamba ovaları, Türkiye’nin önemli tahıl, sebze ve meyve üretim merkezleri arasındadır. Bu bölgelerde fındık, mısır, tütün, pirinç ve sebze üretimi yoğun olarak yapılır. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü verilerine göre Samsun, Türkiye’de tarımsal ürün çeşitliliği bakımından ilk beş il arasında yer almaktadır.
Samsun’un tarım ekonomisi yalnızca üretimle sınırlı kalmaz; işleme, paketleme ve ihracat süreçlerinde de önemli bir potansiyele sahiptir. Tarım, aynı zamanda kırsal istihdamın %40’ını oluşturarak bölge halkının geçim kaynağıdır.
FINDIK, MISIR VE PİRİNÇ: SAMSUN TARIMININ ÜÇLÜ GÜCÜ
Samsun, fındık üretiminde Ordu ve Giresun’dan sonra Türkiye’nin en önemli illerinden biridir. Özellikle Terme, Çarşamba ve 19 Mayıs ilçelerinde geniş fındık bahçeleri yer alır. Karadeniz’in nemli iklimi, toprağın mineral zenginliğiyle birleştiğinde yüksek kaliteli fındık üretimi sağlar. Samsun’un yıllık fındık üretimi 100 bin ton civarındadır (Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2024).
Mısır ise hem yem hem gıda sanayisinde Samsun’un vazgeçilmez tarım ürünüdür. Çarşamba Ovası’nda yoğun olarak yetiştirilen mısır, yaz hasadında bölge ekonomisine önemli katkı sağlar. Mısır, özellikle yem sanayi, nişasta ve yağ üretiminde kullanılmakta; bu da Samsun’u tarıma dayalı sanayinin merkezlerinden biri yapmaktadır.
Pirinç üretimi ise Bafra Ovası’nda öne çıkar. Türkiye’nin en kaliteli pirinçlerinden biri olarak bilinen Bafra pirinci, düşük yağ oranı ve aromatik tadıyla markalaşmıştır. Sulama altyapısının gelişmiş olması, Bafra’yı Karadeniz Bölgesi’nin “pirinç ambarı” hâline getirmiştir.
Aşağıdaki tablo, Samsun’un temel tarım ürünleri ve üretim alanlarını özetlemektedir:
| Ürün | Üretim Bölgesi | Yıllık Üretim (Ton) | Kullanım Alanı |
|---|---|---|---|
| Fındık | Terme, Çarşamba, 19 Mayıs | 100.000 | İhracat, çikolata sanayi |
| Mısır | Çarşamba, Bafra | 120.000 | Yem, yağ ve nişasta üretimi |
| Pirinç | Bafra Ovası | 60.000 | Gıda sanayi, iç tüketim |
| Buğday | Vezirköprü, Havza | 70.000 | Un, yem sanayi |
| Patates | Kavak, Ladik | 45.000 | Yerel tüketim |
| Ayçiçeği | Alaçam, Yakakent | 20.000 | Yağ üretimi |
ARICILIK VE HAYVANCILIKTA BÜYÜYEN KATMA DEĞER
Samsun’un tarım ekonomisi yalnızca bitkisel üretimle sınırlı değildir. Hayvancılık ve arıcılık da şehirde önemli bir yer tutar. Özellikle Vezirköprü, Lâdik ve Havza ilçeleri, küçükbaş ve büyükbaş hayvancılığın yoğunlaştığı bölgeler olarak öne çıkar.
Samsun, bal üretimi konusunda Karadeniz Bölgesi’nin lider illerindendir. İl genelinde 60 binden fazla arı kovanı bulunmakta ve yıllık ortalama 1.500 ton bal üretilmektedir. En bilinen türü, Çamlıca Yaylası balı ve Nebiyan çiçek balıdır. Bu ürünler hem yerel pazarlarda hem de ülke genelinde talep görmektedir.
Ayrıca organik arıcılık ve kovan bazlı üretim projeleriyle şehirde sürdürülebilir bal üretimi desteklenmektedir. Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, 2024 yılı itibarıyla 150’den fazla üreticiye organik arıcılık sertifikası vermiştir.
Hayvancılıkta ise süt üretimi, özellikle Kavak ve Havza çevresinde gelişmiştir. Bölgedeki süt işleme tesisleri, yerel üretimi destekleyerek iç pazara katkı sağlamaktadır.
TARIMA DAYALI SANAYİ VE İHRACAT POTANSİYELİ
Samsun’un tarımsal üretimi, yalnızca yerel tüketim için değil, sanayi ve ihracat için de stratejik bir öneme sahiptir. Şehirdeki Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), tarıma dayalı sanayiyi destekleyen birçok tesise ev sahipliği yapmaktadır.
Bafra Gıda İhtisas OSB, mısır yağı, fındık ezmesi, pirinç unu ve unlu mamuller üreten tesislerle dikkat çeker. Aynı zamanda organik ürün işleme merkezleri, yerel üreticilerin ürünlerini katma değere dönüştürmektedir.
Samsun Limanı sayesinde, tarım ürünlerinin ihracatı doğrudan Karadeniz üzerinden yapılır. Başta fındık, pirinç, mısır ve bal olmak üzere birçok ürün, Avrupa ve Orta Doğu pazarlarına gönderilmektedir.
Şehirde son yıllarda artan kooperatifleşme hareketleri, küçük üreticilerin pazar erişimini kolaylaştırmıştır. Bafra Kadın Kooperatifi ve Çarşamba Üretici Birliği, yerel ürünlerin markalaşmasında öncü olmuştur.
SIKÇA SORULAN SORULAR
1. Samsun’da en çok hangi tarım ürünleri yetiştiriliyor?
Samsun’da en fazla fındık, mısır, pirinç, buğday ve patates üretilmektedir. Ayrıca son yıllarda ayçiçeği ve sebze üretimi de artış göstermiştir.
2. Samsun’un balı neden bu kadar meşhur?
Nebiyan Dağı ve Lâdik yaylalarındaki zengin bitki örtüsü, balın kalitesini artırır. Bölgenin doğal florası, aromatik ve yüksek besin değerine sahip bal üretimine olanak sağlar.
3. Samsun tarımında sürdürülebilirlik çalışmaları var mı?
Evet. Tarım İl Müdürlüğü ve Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, organik tarım, damla sulama ve gübre kontrol projeleriyle çevre dostu üretim modellerini desteklemektedir.
