Ramazan ayı, Samsun’da sadece bir ibadet dönemi değil, aynı zamanda bir kültür şölenidir. İftar vakti yaklaştığında sokaklar pide kokusuyla dolar, evlerde kazanlar kaynar, sofralar bereketle kurulur. Samsun’un Ramazan sofraları, geçmişten bugüne uzanan geleneksel lezzetleriyle, aileleri ve komşuları bir araya getirir.
Bu yazıda, Samsun’un Ramazan sofralarının kültürel anlamını, öne çıkan yemeklerini ve bu geleneklerin günümüzde nasıl yaşatıldığını keşfedeceğiz.
Samsun’da Ramazan Sofralarının Kültürel Anlamı
Ramazan, Samsun’da “paylaşım ayı” olarak görülür. Oruç, sadece yemek yememek değil; sabır, empati ve yardımlaşma pratiğidir. İftar sofraları bu anlayışın somutlaştığı en özel anlardan biridir.
Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün kayıtlarına göre, kırsal bölgelerde Ramazan akşamları genellikle geniş aile sofralarında geçer. Sofra düzeni önemlidir: büyükler baş köşeye oturur, çocuklar sessizce hizmet eder. Dualarla açılan oruç, paylaşımın manevi bir sembolüne dönüşür.
Ayrıca mahallelerde “iftar davetleri” ve “oruç açma günleri” hâlâ sürmektedir. Bu gelenek, komşuluk ilişkilerini güçlendirir ve toplumsal dayanışmayı canlı tutar.
Ramazan Sofralarının Vazgeçilmez Lezzetleri
Samsun mutfağı, Ramazan ayında hem hafif hem de besleyici yemeklerle öne çıkar. İftar sofralarında genellikle çorba ile başlanır, ardından ana yemekler ve tatlılar gelir. Her öğün, hem mideyi yormayacak hem de enerji verecek şekilde hazırlanır.
İşte Samsun’un geleneksel iftar lezzetleri:
1. Tirit: İftarın Gözdesi
Et suyu, kızarmış ekmek ve didilmiş etle yapılan tirit, Ramazan sofralarının en sevilen yemeklerinden biridir. Doyurucu olduğu kadar hafif yapısıyla iftar için idealdir. Samsun’un Bafra ve Vezirköprü ilçelerinde tirit, iftar davetlerinin baş tacıdır.
2. Keşkek: Paylaşımın Bereketi
Buğday ve etin uzun saatler kaynatılmasıyla yapılan keşkek, Samsun’da Ramazan ve bayram sofralarının olmazsa olmazıdır. Geleneksel olarak imece usulüyle hazırlanır; bu yönüyle “ortak emeğin” yemeğidir.
3. Nokul: Tatlı veya Tuzlu Atıştırmalık
Ramazan ayında sahur sofralarında da yer bulan nokul, cevizli, üzümlü veya kıymalı iç harçla yapılır. İftar sonrası çayla birlikte sunulan bu hamur işi, Samsun’un en özgün lezzetlerinden biridir.
4. Karalahana Çorbası: Enerji Deposu
Oruç sonrası mideyi rahatlatmak için tercih edilen karalahana çorbası, bol vitaminli ve besleyici bir seçenektir. Mısır unu ve etle yapılan bu çorba, hem ısıtır hem doyurur.
5. Sütlaç: Ramazan Tatlılarının Klasiği
Samsun’un iftar sofralarında sütlaç, genellikle fırında yapılır. Hafif dokusu ve sütlü tadıyla oruç sonrası tatlı ihtiyacını dengeler. Üzerine serpilen tarçın, hem koku hem de lezzet bütünlüğü sağlar.
Sofra Düzeni ve Misafir Ağırlama Geleneği
Samsun’da Ramazan sofraları sadece ev halkı için değil, misafirler için de hazırlanır. “Bir tabak daha koy” sözü, bu dönemin en sık duyulan ifadelerindendir. Çünkü kim gelirse gelsin, sofrada herkese yer vardır.
Köylerde iftar saatinde kapı çalınır, bir tabak sıcak yemek komşuya gönderilir. Bu paylaşım, sadece gelenek değil, bir nezaket göstergesidir. Ayrıca köy camilerinde kurulan toplu iftar sofraları, dayanışma kültürünün yaşadığını gösterir.
Sofra düzeninde her şeyin bir anlamı vardır: su ve hurma başta yer alır, ardından çorba, ana yemek ve tatlı sırasıyla gelir. Dualarla başlayan iftar, şükürle sona erer.
Ramazan Sofralarının Günümüzdeki Yeri
Modern yaşamla birlikte birçok gelenek değişse de, Samsun’da Ramazan sofraları hâlâ sıcaklığını korumaktadır. Şehir merkezindeki restoranlar, Ramazan menülerinde yerel tatlara yer vererek bu kültürü yaşatır.
Örneğin, Atakum sahilindeki bazı lokantalarda “Samsun iftar menüsü” adı altında tirit, nokul ve sütlaç gibi yöresel lezzetler servis edilmektedir. Bu durum, geleneksel yemeklerin yeni kuşaklara tanıtılmasına katkı sağlar.
Aileler de Ramazan ayında eski tarifleri yeniden hatırlayarak evde hazırlık yapar. Anneden kıza geçen tarif defterleri, bir nevi kültürel mirasın devamını sağlar.
Tablo: Samsun’un Geleneksel Ramazan Lezzetleri
Yemek Adı Türü Özellikleri ve Anlamı
Tirit Ana Yemek Et suyu ve ekmekle yapılan doyurucu lezzet
Keşkek Ana Yemek Paylaşım ve imece kültürünün simgesi
Nokul Ara Öğün/Tatlı Cevizli veya kıymalı hamur işi
Karalahana Çorbası Çorba Bol vitaminli, geleneksel sıcak çorba
Sütlaç Tatlı Hafif, fırında pişirilen sütlü tatlı
Sıkça Sorulan Sorular
Samsun’da iftar sofralarında en çok hangi yemekler yer alır?
Tirit, keşkek, karalahana çorbası ve sütlaç en çok tercih edilen iftar yemekleridir.
Nokul Ramazan ayında nasıl tüketilir?
Genellikle sahurda veya iftar sonrası çayla birlikte yenir. Hem tatlı hem tuzlu çeşitleri vardır.
Samsun’da Ramazan sofralarının toplumsal anlamı nedir?
Ramazan sofraları, yardımlaşma ve paylaşma kültürünün yaşatıldığı, toplumsal bağların güçlendiği ortamlardır.
Sonuç ve Öneri
Samsun’da Ramazan sofraları, sadece bir yemek geleneği değil; hoşgörü, bereket ve dayanışmanın da simgesidir. Her iftar, hem bir araya gelmenin hem de geçmişle bağ kurmanın fırsatıdır.
Bugün şehir hayatı hızlansa da, bu kültür hâlâ köylerde ve evlerde yaşamaktadır. Tiritin sıcaklığı, nokulun kokusu ve sütlacın sade tadı, Ramazan’ın maneviyatını sofralara taşır.
Eğer bir gün Ramazan ayında Samsun’a yolunuz düşerse, bir iftar sofrasına oturduğunuzda sadece yöresel lezzetleri değil, yüzyıllardır süregelen bir kültürün samimiyetini de tadacaksınız.
DAHA FAZLA SAMSUN HABERİ İÇİN TIKLAYINIZ
