Karadeniz’in Kalbinde Stratejik Bir Merkez
Samsun Limanı, hem coğrafi konumu hem de ekonomik potansiyeliyle Karadeniz ticaret ağının merkezinde yer alıyor. Türkiye’nin kuzeye açılan en önemli deniz kapılarından biri olan liman, hem ihracat hem de ithalat açısından bölge ekonomisine büyük katkı sağlıyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı verilerine göre, Samsun Limanı yıllık ortalama 10 milyon ton yük kapasitesiyle Karadeniz’in en yoğun ticaret merkezlerinden biri konumunda.
Samsun’un tarih boyunca ticaret limanı olarak gelişmesi, bugün şehrin sanayi, lojistik ve tarım sektörleriyle iç içe bir ekonomik yapıya sahip olmasını sağlamıştır.
Samsun Limanı’nın Tarihsel Gelişimi
Samsun Limanı’nın ticaret geçmişi antik Amisos dönemine kadar uzanır. Antik çağda da bu bölge, Anadolu ile Karadeniz’in kuzey kıyıları arasında önemli bir ticaret noktasıydı. Modern liman altyapısının temeli ise Cumhuriyet’in ilk yıllarında atıldı. 1953 yılında yapılan büyük genişletme çalışmalarıyla liman, uluslararası yük gemilerini ağırlayabilecek kapasiteye ulaştı.
2008 yılında özelleştirilerek Ceynak Lojistik tarafından işletilmeye başlanan liman, günümüzde modern vinç sistemleri, depolama alanları ve demiryolu bağlantılarıyla uluslararası standartlara sahip hale gelmiştir. Samsun Limanı, Rusya, Ukrayna, Romanya ve Gürcistan gibi Karadeniz ülkeleriyle doğrudan ticaret bağlantısı sunarak Türkiye’nin kuzeydeki stratejik deniz üssü olma özelliğini pekiştiriyor.
Karadeniz Ticareti İçindeki Rolü
Samsun Limanı, Türkiye’nin Karadeniz kıyısındaki en gelişmiş limanlarından biri olarak, hem bölgesel hem de uluslararası ticarette önemli bir merkezdir. Liman, özellikle tarım, demir-çelik, inşaat malzemeleri ve enerji taşımacılığında aktif rol oynar.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Samsun üzerinden yapılan ihracatın %35’i Karadeniz ülkelerine yöneliktir. Başlıca ticaret ortakları Rusya ve Ukrayna’dır. Bu ülkelerle yapılan taşımalar, özellikle tahıl, akaryakıt, gübre ve kömür gibi stratejik ürünlerde yoğunlaşmaktadır.
Ayrıca liman, Orta Asya ve Kafkasya’ya açılan taşımacılık koridorlarında da önemli bir geçiş noktasıdır. TRACECA (Avrupa-Kafkasya-Asya Ulaştırma Koridoru) ve Orta Koridor projeleri kapsamında Samsun Limanı, Türkiye’nin kuzeydeki lojistik köprüsü olarak değerlendirilmektedir.
TABLO: Samsun Limanı’ndan Taşınan Başlıca Ürünler (2024 Verileri – Samsun TSO)
Ürün Grubu Yıllık Taşınan Miktar (Ton) Başlıca Hedef Ülkeler
Tahıl ve yem ürünleri 1.800.000 Rusya, Romanya, Gürcistan
İnşaat malzemeleri 1.200.000 Ukrayna, Bulgaristan
Akaryakıt ve kimyasallar 950.000 Rusya, Romanya
Demir-çelik ürünleri 750.000 Ukrayna, Moldova
Tarım ürünleri (fındık, mısır vb.) 600.000 Gürcistan, Romanya
Balıkçılık ve deniz ürünleri 350.000 Karadeniz ülkeleri geneli
Lojistik ve Sanayiye Katkıları
Samsun Limanı yalnızca bir deniz kapısı değil, aynı zamanda bölgesel kalkınmayı tetikleyen bir lojistik merkezdir. Limanın yakınında yer alan Samsun Lojistik Köyü, karayolu, demiryolu ve denizyolu entegrasyonuyla Türkiye’nin en kapsamlı taşımacılık alanlarından birini oluşturur.
Samsun Organize Sanayi Bölgesi (OSB) ve Tekkeköy Sanayi Bölgesi’ndeki üreticiler, ürünlerini kısa sürede limana ulaştırarak ihracat maliyetlerini düşürür. Bu durum, kentin yatırım çekme potansiyelini artırır. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı raporuna göre, Samsun’daki sanayi üretiminin %40’ı liman bağlantılı sektörlerden oluşmaktadır.
Ayrıca limanda gerçekleştirilen Ro-Ro (araç taşımacılığı) ve konteyner operasyonları, ihracatçı firmalar için zaman ve maliyet avantajı sağlar.
Karadeniz’in Geleceğinde Samsun’un Rolü
Karadeniz havzası, enerji taşımacılığı, tarım ticareti ve jeopolitik konum açısından Avrupa ile Asya arasındaki en stratejik bölgelerden biridir. Bu açıdan Samsun Limanı, sadece Türkiye’nin değil, aynı zamanda bölgenin enerji ve ticaret güvenliği için de kritik bir merkezdir.
Yeni dönemde planlanan Yeşil Liman Sertifikası projesiyle Samsun Limanı’nda karbon salınımı azaltılacak, elektrikli yükleme sistemleri yaygınlaştırılacak ve çevre dostu lojistik uygulamaları hayata geçirilecektir. Bu adımlar, hem çevresel sürdürülebilirlik hem de uluslararası rekabet gücü açısından önemli kazanımlar sağlayacaktır.
SSS (Sıkça Sorulan Sorular)
1. Samsun Limanı hangi ülkelere en çok ihracat yapıyor?
Başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere Romanya, Gürcistan ve Bulgaristan Samsun Limanı’nın en yoğun ticaret yaptığı ülkelerdir.
2. Limanda hangi taşımacılık türleri mevcut?
Samsun Limanı’nda konteyner, Ro-Ro, dökme yük ve genel kargo taşımacılığı yapılmaktadır. Ayrıca demiryolu bağlantısı sayesinde intermodal taşımacılık mümkündür.
3. Samsun Limanı neden stratejik öneme sahip?
Karadeniz ülkeleriyle doğrudan bağlantı sunması, demiryolu ve kara ulaşımıyla entegre yapısı ve enerji taşımacılığındaki rolü nedeniyle Türkiye’nin kuzey ticaret ağında kilit konuma sahiptir.
Sonuç: Samsun Limanı, Geleceğin Kuzey Kapısı
Samsun Limanı, geçmişten bugüne Türkiye’nin kuzeydeki en önemli ticaret üssü olmayı sürdürmektedir. Karadeniz’e açılan stratejik konumu, modern altyapısı ve güçlü lojistik ağı sayesinde hem bölgesel kalkınmayı desteklemekte hem de Türkiye’nin dış ticaret kapasitesine katkı sağlamaktadır.
Yeşil liman dönüşümü, dijitalleşme ve uluslararası koridorlarla entegrasyon projeleriyle Samsun Limanı’nın önümüzdeki yıllarda Karadeniz ticaretinde daha da etkin bir rol oynaması bekleniyor.
