Şehir, farklı ilçelerinde kendine özgü yöresel tatlar ve tarifler sunarak, yemek tutkunları için adeta bir keşif alanı oluşturur. Bu yazımızda, Samsun’un çeşitli ilçelerinden çıkan, damak çatlatan yöresel lezzetleri keşfedeceğiz. Bafra Nokulu’ndan Terme Pidesi’ne kadar uzanan bir yolculuğa çıkacağız.
1. Bafra Nokulu: Gelenekten Modern Lezzete
Samsun’un Bafra ilçesi, sadece güzel doğasıyla değil, aynı zamanda mutfağıyla da ünlüdür. Bafra, özellikle tatlılarla meşhur olup, bunlardan biri de "Bafra Nokulu"dur. Nokul, Karadeniz’in en sevilen hamur işlerinden biridir ve Bafra’da yapılan versiyonu, bölgesel farklarla zenginleşmiştir.
Bafra Nokulu’nun Hikayesi
Bafra Nokulu, aslında fırında pişirilen bir çeşit tatlı çörektir. Özellikle bayramlarda, düğünlerde ve özel günlerde hazırlanan nokul, içine koyulan pekmez, ceviz, fındık ve tarçınla tatlandırılır. Yumuşak ve kabarık yapısı, mis gibi tereyağı kokusu ve iç harcının verdiği tat, bu tatlının en belirgin özelliklerindendir.
Bafra’daki nokul, yöresel ekmekçilerin usta ellerinden çıkarken, geleneksel tariflerin bugüne kadar korunarak sunulması, bu tatlıyı özel kılar. Hamurun içine yerleştirilen iç malzeme, genellikle pekmez ve cevizden oluşur, ancak bölgedeki geleneklere bağlı olarak fındık veya şeker de eklenebilir. Fırından çıktıktan sonra, üzerine tereyağı sürülüp bir süre dinlendirilir, ardından dilimlenerek servis edilir.
Bafra Nokulu Tarifi
Malzemeler: Un, su, maya, tereyağı, pekmez, ceviz, fındık, tarçın
Yapılışı: İlk olarak hamur yoğrulur ve dinlenmeye bırakılır. Hamurun içine pekmez ve ceviz eklenip sarılır. Son olarak fırında pişirilir ve üzerine tereyağı sürülerek servis edilir.
2. Terme Pidesi: Karadeniz’in En Lezzetli Pidesi
Samsun’un Terme ilçesi, deniz kenarındaki doğal güzelliklerinin yanı sıra, meşhur "Terme Pidesi" ile de tanınır. Bu pide, ince hamuru ve üzerindeki özel malzemelerle diğer yöresel pidelerden ayrılır. Terme Pidesi, özellikle ince hamuru ve zengin iç harcıyla dikkat çeker.
Terme Pidesi'nin Özellikleri
Terme Pidesi, geleneksel pidelerden farklı olarak, ince ve çıtır bir hamura sahiptir. Üzerine koyulan malzemeler ise genellikle kıyma, soğan, domates ve baharatlar gibi basit ama lezzetli öğelerden oluşur. Bununla birlikte, pidenin özel tarifi, kullanılan baharatların doğru oranda karıştırılması ve pide hamurunun incecik açılmasıyla elde edilir. Terme’de yapılan bu pide, fırına verildikten sonra altın rengini alır ve sıcak olarak servis edilir.
Terme Pidesi’nin bir diğer özelliği ise, özellikle taze yapılan malzemelerin kullanılmasıdır. Kıyma, yerel kasaplardan alınır ve en taze malzemelerle hazırlanır. Ayrıca, Terme Pidesi’ni yemeyi gelenek haline getiren Samsunlular, pidenin yanında ayran içmeyi tercih eder.
Terme Pidesi Tarifi
Malzemeler: Un, su, maya, tuz, kıyma, soğan, domates, karabiber, pul biber
Yapılışı: Öncelikle pide hamuru hazırlanır ve mayalanması beklenir. Ardından kıyma, soğan, domates ve baharatlar karıştırılır ve hamurun üzerine serilir. Pide, fırında pişirilir ve sıcak olarak servis edilir.
3. Samsun’un Mısır Ekmeği: Karadeniz’in Vazgeçilmezi
Samsun mutfağında yer alan en geleneksel lezzetlerden biri de mısır ekmeğidir. Mısır ekmeği, genellikle kuru fasulye veya kara lahana gibi yöresel yemeklerle birlikte yenir. Karadeniz Bölgesi’nde mısır ekmeği, tam anlamıyla halkın temel gıda maddelerinden biri olmuştur.
Mısır Ekmeği ve Yanında Yenen Yemekler
Mısır ekmeği, sıklıkla tereyağı ile yenir ve genellikle etli yemeklerin yanında servis edilir. Kısacası, Karadeniz halkı için bu ekmek, ekmeğin yerini doldurmakla kalmaz, aynı zamanda her yemekte kullanılan vazgeçilmez bir gıda maddesidir. Samsun’da, özellikle kış aylarında, mısır ekmeği ve kara lahana çorbası ya da kuru fasulye gibi yemeklerle birlikte yenmesi oldukça yaygındır.
Mısır Ekmeği Tarifi
Malzemeler: Mısır unu, buğday unu, su, tuz
Yapılışı: Mısır unu ve buğday unu karıştırılır, tuz eklenir ve suyla yoğrulup yoğrulup fırında pişirilir.
4. Çarşamba Taratoru: Efsanevi Bir Mezeye Dönüşen Lezzet
Çarşamba ilçesi, hem köy mutfağında hem de şehirde sıkça tüketilen "Tarator" ile ünlüdür. Tarator, yoğurt, ceviz, sarımsak ve zeytinyağının birleşiminden oluşan bir mezedir. Çarşamba’da bu tarator, soğuk mezeler arasında önemli bir yer tutar.
Çarşamba Taratoru’nun Farkı
Çarşamba Taratoru, diğer taratorlardan farklı olarak, içeriğindeki cevizlerin taze çekilmiş olmasıyla ünlüdür. Cevizin lezzeti, taratora özgün bir tat katar ve bu meze, özellikle sıcak yaz günlerinde soğuk servis edilir. Tarator, özellikle zeytinyağlı yemeklerle birlikte servis edilir ve Karadeniz mutfağında önemli bir yer tutar.
Çarşamba Taratoru Tarifi
Malzemeler: Yoğurt, ceviz, sarımsak, zeytinyağı, tuz
Yapılışı: Yoğurt ve sarımsak bir kapta karıştırılır, üzerine ince çekilmiş ceviz eklenir. Son olarak zeytinyağı ve tuz ilave edilir, karıştırılır ve soğuk servis edilir.
5. Ladik Keşkeği: Karadeniz’in En Özel Tatlısı
Samsun’un Ladik ilçesi, özellikle "Keşkeği" ile ünlüdür. Bu geleneksel tatlı, buğday, yoğurt, tereyağı ve cevizle hazırlanır. Ladik Keşkeği, genellikle düğünlerde ve bayramlarda yapılan, yöresel bir tatlıdır. Tatlıyı özel kılan, buğdayın kaynar suda pişirilmesi ve tüm malzemelerin uyum içinde birleşmesidir.
Ladik Keşkeği Tarifi
Malzemeler: Buğday, yoğurt, tereyağı, ceviz
Yapılışı: Buğday yumuşayana kadar haşlanır, üzerine yoğurt ve tereyağı eklenip karıştırılır. Cevizle süslenip sıcak servis edilir.
Sonuç
Samsun, Karadeniz mutfağının tüm zenginliklerini bir arada barındıran bir şehir olarak, her ilçesiyle farklı bir lezzet deneyimi sunar. Bafra Nokulu’ndan Terme Pidesi’ne, Ladik Keşkeği’nden Çarşamba Taratoru’na kadar pek çok yöresel tat, bu bölgeye özgü mutfak kültürünün zenginliğini gözler önüne serer. Eğer bu eşsiz lezzetleri keşfetmek isterseniz, Samsun’a yapacağınız bir seyahat, damak tadınızda unutulmaz bir iz bırakacaktır.
