Samsun, sadece yemyeşil doğası ve tarihi zenginlikleriyle değil, aynı zamanda mutfağıyla da adından sıkça söz ettiren bir şehir. Özellikle tatlı kültürü, Karadeniz Bölgesi’nin kendine has lezzetleriyle şekillenmiş ve yıllar içinde geleneksel tariflerle yaşatılmaya devam etmiştir. Samsun’un tatlıları, hem şehri ziyaret edenlere hem de yerel halkına farklı bir tat deneyimi sunar. Nokul, helva ve katmer, bu tatlıların başında gelir ve her biri, sadece damak zevkini tatmin etmekle kalmaz, aynı zamanda şehri keşfedenlere Samsun’un derin geleneklerini de yansıtır.
1. Nokul: Samsun’un Meşhur Yöresel Tatlısı
Nokul, Samsun’un en bilinen ve en sevilen tatlılarından biridir. Yöre halkı için özel günlerin vazgeçilmezi, misafir ağırlamanın ve kutlamaların ayrılmaz bir parçasıdır. İçerisinde şeker, ceviz, tarçın ve bazı bölgelerde fındık bulunan bu tatlı, özellikle bayramlarda ve düğünlerde yapılır. Nokul, aslında hamur tatlısıdır, fakat lezzeti ve hazırlanış şekli onu özel kılar.
Nokul’un Yapılışı ve İçeriği
Nokul, ince açılmış hamurun içine ceviz, tarçın, şeker gibi malzemelerle yapılan bir iç harcın sarılmasıyla hazırlanır. Hamur, genellikle yumuşak bir kıvamda olup, piştikten sonra üzeri hafifçe şerbetle tatlandırılır. Bazı nokul tariflerinde, ceviz yerine fındık da kullanılabilir. Yumuşacık ve hafif kıtır olan dış yüzeyi ile nokul, tatlı sevenler için adeta bir lezzet bombasıdır.
Nokulun yapım aşamasında en önemli püf noktalardan biri, hamurun iyi yoğrulması ve iç harcının dengeli bir şekilde dağıtılmasıdır. Ayrıca, piştikten sonra sıcakken üzerine dökülen şerbet, tatlının yumuşacık olmasını sağlar. Samsun’un nokulu, her ısırıkta hem hamurun yumuşaklığını hem de içindeki cevizlerin çıtırlığını hissedebileceğiniz bir lezzet sunar.
Samsun Nokul Tarifi
Malzemeler: 4 su bardağı un, 1 paket yaş maya, 1/2 su bardağı sıvı yağ, 1 çay bardağı yoğurt, 1 su bardağı ılık su, 1 çay bardağı şeker, 1 çay kaşığı tuz, iç harcı için 1 su bardağı ceviz, 1 çay kaşığı tarçın, şerbet için 1 su bardağı su, 1 su bardağı şeker
Yapılışı: Öncelikle hamur için unu bir kaba alıp, ortasını havuz şeklinde açın. Mayayı ılık suda eritin, sonra şeker ve tuzla karıştırın. Bu karışımı una ekleyin ve yoğurun. Hamurun üzerini örterek mayalanmaya bırakın. Hamur kabardıktan sonra, ceviz ve tarçını karıştırarak iç harcını hazırlayın. Hamuru ikiye bölüp, her parçayı incecik açın ve iç harcı her bir yufkaya serpip rulo şeklinde sarın. Fırın tepsisine yerleştirdikten sonra üzerine yağ sürüp 180 derecede pişirin. Piştikten sonra, sıcak tatlının üzerine şerbeti dökün ve soğumaya bırakın.
2. Helva: Karadeniz’in Geleneksel Tatlısı
Helva, Karadeniz mutfağının en bilinen ve en sevilen tatlılarından biridir. Samsun’da da helva, farklı çeşitleriyle sıkça yapılır. Özellikle un helvası ve peynir helvası, yöre halkı tarafından özel günlerde ve kutlamalarda tercih edilir. Helva, hem tatlı hem de besleyici olmasıyla tanınır.
Helvanın Hazırlanışı ve Çeşitleri
Un helvası, Samsun’daki evlerde en yaygın yapılan helva türüdür. Un, tereyağı ve şekerle yapılan bu tatlı, karamelize olmuş şekerin yoğun tadıyla damakta hoş bir iz bırakır. Bazı yörelerde, un helvası piştikten sonra üzerine ceviz ya da fındık serpilerek servis edilir.
Bunun dışında, peynir helvası da Samsun’a özgü bir tatlıdır. Süt, un, tereyağı ve peynirin birleşimiyle yapılan bu helva, özellikle soğuk kış günlerinde sıcak sıcak tüketilir. Şeker, peynirin tuzlu tadıyla birleşerek hoş bir tat oluşturur ve tatlıya farklı bir lezzet katmış olur. Her iki helva türü de, yapımı basit ama lezzetiyle unutulmaz bir deneyim sunar.
Samsun Un Helvası Tarifi
Malzemeler: 2 su bardağı un, 1 su bardağı tereyağı, 1.5 su bardağı şeker, 2 su bardağı su, 1 çay bardağı ceviz
Yapılışı: Tereyağını eritin ve unu ekleyerek orta ateşte sürekli karıştırarak kavurun. Unun kokusu çıkana kadar karıştırmaya devam edin. Ardından, suyu ve şekeri karıştırıp kaynatın. Kaynayan şekerli suyu kavurduğunuz una ekleyin ve karıştırarak helva kıvamını alana kadar pişirin. Helva piştikten sonra üzerine ceviz serpip, sıcak servis yapın.
3. Katmer: Samsun’un Enfes Hamur Tatlısı
Katmer, Samsun’un köylerinde sıkça yapılan, dışı çıtır çıtır içi ise yumuşacık olan geleneksel bir tatlıdır. Katmer, özellikle sabah kahvaltılarında veya çay saatlerinde, misafirlere sunulan enfes bir tatlı olarak bilinir. İç harcı genellikle ceviz veya fındık ile yapılır, fakat bazı tariflerde şeker de eklenerek tatlı hale getirilir.
Katmerin Özellikleri ve Yapılışı
Katmer, incecik açılmış hamurun arasına ceviz ve şeker konarak yapılan bir tatlıdır. Genellikle tereyağında pişirilir, bu da ona zengin bir lezzet katar. Katmer, yapım aşamasında sabır gerektiren bir tatlıdır, çünkü hamurun ince açılması ve doğru pişirilmesi önemlidir. İçindeki ceviz ve şekerli karışım, piştikçe hamura hafif bir tatlılık verir ve yumuşak dokusu ile damağınızda hoş bir iz bırakır.
Katmerin en dikkat çekici özelliği, piştikten sonra üzerine dökülen pudra şekeri ve cevizle servis edilmesidir. Bu, katmerin tatlılığını pekiştirir ve tatlıyı daha da lezzetli hale getirir.
Samsun Katmer Tarifi
Malzemeler: 2 su bardağı un, 1/2 su bardağı sıvı yağ, 1 çay bardağı su, 1 tatlı kaşığı tuz, iç harcı için 1 su bardağı dövülmüş ceviz, 1 çay bardağı şeker, 1 yemek kaşığı tereyağı
Yapılışı: Un, su ve tuzla hamur yoğrulur ve dinlendirilir. Hamur açılır ve üzerine cevizli iç harç serpilip rulo yapılır. Rulo şekli almış hamur, yuvarlak şekilde kesilir ve her dilim arasına tereyağı sürülerek kızgın tavada pişirilir. Katmerin her iki tarafı da altın rengini alana kadar pişirilir. Piştikten sonra üzerine pudra şekeri serpilip sıcak servis edilir.
Sonuç
Samsun’un tatlı kültürü, köklü bir gelenekten beslenir ve her bir tatlı, hem yerel halkın hem de misafirlerin damaklarında unutulmaz izler bırakır. Nokul, helva ve katmer, Samsun mutfağının en sevilen tatlıları arasında yer alırken, her biri farklı pişirme teknikleri ve malzemelerle kendine özgü bir lezzet sunar. Bu tatlılar, sadece sofraları tatlandırmakla kalmaz, aynı zamanda Samsun’un mutfak kültürünü ve geleneksel yaşam biçimini yansıtır. Eğer Samsun’u ziyaret ediyorsanız, bu tatlıları mutlaka denemelisiniz!