Türkiye genelinde olduğu gibi Samsun’da da yaşlı nüfus oranı giderek artıyor. 2025 itibarıyla Samsun’da yaşlı nüfusun sağlık ve sosyal hayata katılımı, yerel yönetimler, kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarının öncelikli gündemlerinden biri haline geldi.
Yaşlanma artık yalnızca bir sağlık sorunu değil; sosyal, psikolojik ve ekonomik boyutlarıyla da ele alınması gereken bir konu olarak değerlendiriliyor. Bu yazıda, Samsun’da yaşlı bireylerin sağlık hizmetlerine erişimi, sosyal etkinliklerdeki yerleri ve yaşam kalitesini artırmaya yönelik projeler hakkında kapsamlı bir rehber bulacaksınız.
SAMSUN’DA YAŞLI NÜFUSUN GENEL GÖRÜNÜMÜ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2025 yılı itibarıyla Samsun nüfusunun yaklaşık %13’ünü 65 yaş ve üzeri bireyler oluşturuyor. Bu oran, ülke ortalamasının biraz üzerindedir. Özellikle Bafra, Vezirköprü ve Terme ilçelerinde yaşlı nüfus oranı dikkat çekici biçimde artmıştır.
Yaşlı bireylerin sağlık hizmetlerine erişimi büyük ölçüde Samsun İl Sağlık Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülmektedir. Şehir genelinde 17 devlet hastanesi, 110 aile sağlığı merkezi (ASM) ve 7 ilçe düzeyinde “Evde Sağlık Hizmet Birimi” yaşlılara aktif destek sağlamaktadır.
Ayrıca, 2024’te faaliyete geçen Samsun Şehir Hastanesi Geriatri Polikliniği, yaşlı bireylerin bütüncül tedavi ve takip süreçlerine katkıda bulunmaktadır.
Bu veriler, Samsun’da yaşlı nüfusun sağlık ve sosyal hayata katılımı açısından altyapının giderek güçlendiğini göstermektedir.
SAĞLIK HİZMETLERİ VE ERİŞİM
Yaşlı bireylerin sağlık ihtiyaçları genç nüfusa kıyasla daha kapsamlı ve süreklilik gerektirir. Samsun’da bu hizmetlerin erişilebilirliği son yıllarda önemli ölçüde artmıştır.
1. Evde Sağlık Hizmetleri
Samsun İl Sağlık Müdürlüğü Evde Sağlık Koordinasyon Merkezi verilerine göre 2024 yılında il genelinde 8.000’den fazla yaşlı bireye evde sağlık hizmeti verilmiştir. Bu hizmet kapsamında kronik hastalık takibi, ilaç tedavisi, pansuman ve fizyoterapi desteği sağlanmaktadır.
Hizmetten yararlanmak için 444 38 33 hattı üzerinden başvuru yapılabilmektedir. Özellikle hareket kısıtlılığı olan yaşlılar için bu sistem, hastaneye gitmeden sağlık hizmeti almayı mümkün kılmaktadır.
2. Geriatri Poliklinikleri
Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Gazi Devlet Hastanesi’nde kurulan Geriatri Birimleri, yaşlı hastaların hem fiziksel hem bilişsel değerlendirmesini yaparak kişiye özel tedavi planları oluşturmaktadır.
Bu polikliniklerde psikiyatrist, diyetisyen ve fizyoterapistlerin birlikte çalışması, yaşlı bireylerin bütünsel sağlığını korumayı hedefler.
3. Halk Sağlığı Taramaları
Aile Sağlığı Merkezleri, belirli periyotlarla yaşlı bireylerin tansiyon, şeker ve kemik yoğunluğu taramalarını ücretsiz şekilde gerçekleştirmektedir. Bu hizmetler sayesinde yaşlılıkla birlikte artan kronik rahatsızlıklar erken dönemde tespit edilebilmektedir.
SOSYAL HAYATA KATILIM VE DESTEK PROJELERİ
Samsun’da yaşlı nüfusun sağlık ve sosyal hayata katılımı yalnızca tedaviyle değil, toplumsal etkileşimle de güçlenmektedir. Yaşlı bireylerin aktif yaşlanma modeliyle topluma katkı sunmaları, şehirdeki çeşitli projelerle destekleniyor.
Samsun Büyükşehir Belediyesi “Aktif Yaşam Evleri”
2024’te başlatılan bu proje, yaşlıların sosyalleşmesini ve üretkenliğini artırmayı amaçlıyor. Atakum, İlkadım ve Bafra ilçelerinde kurulan merkezlerde resim, el sanatları, müzik ve spor atölyeleri düzenleniyor. Ayrıca beslenme ve ruh sağlığı konulu seminerler de gerçekleştiriliyor.
“Yaşayan Kütüphane” Projesi
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) tarafından yürütülen bu proje, üniversite öğrencileriyle yaşlı bireyleri bir araya getiriyor. Gençler, yaşlıların yaşam deneyimlerinden öğrenirken, yaşlılar da kendilerini topluma daha bağlı hissediyor.
Sosyal Hizmet Merkezleri
Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren sosyal hizmet merkezleri, düşük gelirli yaşlılara erzak, sağlık ekipmanı ve psikososyal destek sağlıyor. Ayrıca yaşlı bireylerin devlet desteklerinden yararlanabilmesi için danışmanlık veriliyor.
TABLO: SAMSUN’DA YAŞLILARA YÖNELİK HİZMETLERİN ÖZETİ
Hizmet Türü Sorumlu Kurum Kapsam Yararlanıcı Sayısı (2024)
Evde Sağlık Hizmetleri İl Sağlık Müdürlüğü Evde muayene, pansuman, fizik tedavi 8.000+ kişi
Geriatri Poliklinikleri Şehir Hastanesi, Gazi DH Yaşlı hastalara özel tedavi 4.200 kişi
Aktif Yaşam Evleri Büyükşehir Belediyesi Sosyal, kültürel etkinlikler 2.500 kişi
Sosyal Destek Hizmetleri Aile ve Sosyal Hizmetler Müdürlüğü Gıda, ekipman, danışmanlık 3.800 kişi
Yaşayan Kütüphane OMÜ Kuşaklar arası etkileşim 600 katılımcı
Halk Sağlığı Taramaları ASM’ler Kronik hastalık izleme 12.000 kişi
TOPLUMSAL FARKINDALIK VE POLİTİKALAR
Samsun, yaşlı dostu şehir olma yolunda önemli adımlar atmaktadır. “Sağlıklı Yaşlanma Eylem Planı”, Samsun İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 2024 yılında hayata geçirilmiş ve yaşlıların sosyal hayata katılımını artırmayı hedeflemiştir.
Plan kapsamında şu çalışmalar yürütülmektedir:
Yaşlılar için sağlık okuryazarlığı eğitimleri,
Geriatri farkındalık seminerleri,
Engelli ve yaşlı bireyler için ortak bakım koordinasyon sistemleri.
Ayrıca Samsun Valiliği’nin desteklediği “Köyümde Yaşlı Dostu Yaşam” projesi ile kırsal bölgelerdeki yaşlı bireylerin sağlık taramalarına erişimi kolaylaştırılmıştır.
Bu uygulamalar, Samsun’da yaşlı nüfusun sağlık ve sosyal hayata katılımı açısından sürdürülebilir bir yapı oluşturmayı hedeflemektedir.
SIK SORULAN SORULAR (SSS)
S1: Samsun’da yaşlılara ücretsiz sağlık hizmeti sunuluyor mu?
Evet. Devlet hastaneleri, aile sağlığı merkezleri ve evde sağlık hizmetleri kapsamında yaşlı bireyler ücretsiz muayene, tarama ve tedavi hizmeti alabilmektedir.
S2: Yaşlı bireyler sosyal etkinliklere nasıl katılabilir?
Büyükşehir Belediyesi’nin Aktif Yaşam Evleri, Aile Bakanlığı’nın Sosyal Hizmet Merkezleri ve çeşitli STK’lar aracılığıyla düzenlenen etkinliklerden ücretsiz yararlanılabilir.
S3: Kırsal bölgelerdeki yaşlılar da evde sağlık hizmeti alabiliyor mu?
Evet. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü, mobil ekiplerle köy ve kasabalardaki yaşlı bireylere de evde sağlık hizmeti ulaştırmaktadır.
SONUÇ / ÖNERİ
Samsun’da yaşlı nüfusun sağlık ve sosyal hayata katılımı, kentteki bütün kurumların iş birliğiyle her geçen yıl güçlenmektedir. Yaşlı bireylerin yalnızca sağlık hizmetlerinden yararlanması değil, toplumsal yaşamda aktif rol alması da hedeflenmektedir.
Sağlıklı yaşlanma, sadece bireysel değil, toplumsal bir sorumluluktur. Bu nedenle aileler, yerel yönetimler ve gönüllü kuruluşlar arasında güçlü bir koordinasyonun sürdürülmesi gerekir.
Samsun’un yaşlı dostu şehir vizyonunu koruması, hem mevcut kuşakların yaşam kalitesini artıracak hem de geleceğe daha dayanıklı bir toplum bırakacaktır.