COVID-19 pandemisi, yalnızca fiziksel sağlık üzerinde değil, psikolojik iyi oluş üzerinde de derin izler bıraktı. Özellikle kadınlar, hem ev içi rollerin artması hem de ekonomik ve sosyal baskıların yoğunlaşması nedeniyle bu süreçten daha fazla etkilendi. 2025 itibarıyla Samsun’da kadınların ruh sağlığı üzerine yapılan çalışmalar, pandemi sonrasında kaygı, depresyon ve tükenmişlik düzeylerinde belirgin bir artış olduğunu gösteriyor.
Bu yazıda, Samsun’da kadınların pandemi sonrası ruhsal durumundaki değişimleri, uzman görüşleriyle birlikte ele alarak şehirde yürütülen destek çalışmaları ve psikososyal projeleri inceleyeceğiz.
PANDEMİ DÖNEMİ VE SONRASINDA KADINLARDA GÖZLEMLENEN DEĞİŞİMLER
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Psikoloji Bölümü tarafından 2024 yılında yapılan bir araştırmaya göre, kadınların %61’i pandemi sürecinde artan stres ve endişeyle başa çıkmakta zorlandığını belirtti. Evden çalışma, çocukların uzaktan eğitimi ve hane içi iş yükünün artması, kadınların psikolojik yükünü iki katına çıkardı.
Uzman psikolog Dr. Melike Aydın, Samsun’da yaptığı saha gözlemlerine dayanarak “kadınların pandemiyle birlikte duygusal tükenmişlik yaşadığını, ancak sosyal dayanışma ağlarının bu yükü hafiflettiğini” ifade ediyor.
Bu süreçte kadınlar arasında özellikle şu psikolojik eğilimler dikkat çekti:
Kaygı bozukluğu ve uyku düzensizlikleri: Kadınların %45’inde görüldü.
Depresif ruh hali: Sosyal izolasyon ve belirsizlik nedeniyle %38 oranında arttı.
Psikosomatik belirtiler: Mide ve baş ağrısı gibi stres kaynaklı rahatsızlıklar %27 oranında yükseldi.
Samsun İl Sağlık Müdürlüğü verileri, pandemi sonrası dönemde psikiyatri polikliniklerine başvuran kadın sayısının önceki yıllara göre %22 arttığını ortaya koydu.
RUH SAĞLIĞINI ETKİLEYEN TOPLUMSAL VE EKONOMİK FAKTÖRLER
Pandemi sonrası süreçte Samsun’da kadınların ruh sağlığı, yalnızca bireysel değil, toplumsal dinamiklerle de şekillenmeye başladı.
Ekonomik belirsizlikler, işsizlik oranlarındaki artış ve hane içi gelir dengesizliği, kadınların ruhsal yükünü artıran temel etkenler arasında yer aldı. Özellikle pandemi sırasında kapanan küçük işletmeler ve evden çalışma düzeni, birçok kadının iş gücü piyasasından çekilmesine yol açtı.
Samsun Kadın Yaşam Merkezi psikolojik danışmanı Zehra Güner, “kadınların çoğunun finansal baskı ve aile içi sorumluluklar arasında sıkıştığını, bu durumun özgüven kaybına ve sürekli yorgunluk hissine neden olduğunu” belirtiyor.
Samsun’un kırsal bölgelerinde yaşayan kadınlar için sosyal izolasyon ve sağlık hizmetlerine erişim eksikliği de ruhsal dengesizlikleri tetikleyen faktörler arasında.
Bununla birlikte, Samsun Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü “Kadın Destek Hattı” projesi, kriz döneminde psikolojik destek sunarak yüzlerce kadına ulaşmayı başardı. Bu tür programlar, Samsun’da kadınların ruh sağlığı üzerinde olumlu etkiler yarattı.
PSİKOLOJİK DESTEK MERKEZLERİ VE FARKINDALIK PROJELERİ
Samsun’da pandemi sonrası kadınlara yönelik ruh sağlığı destek mekanizmaları güçlendirildi. Kamu kurumları, belediyeler ve üniversiteler bu konuda önemli projelere imza attı.
1. Kadın Yaşam Merkezleri
Samsun Büyükşehir Belediyesi Kadın Yaşam Merkezi, 2024 yılında “Ruh Sağlığı ve Duygusal Dayanıklılık Programı” başlattı. Programda kadınlara stresle başa çıkma teknikleri, nefes egzersizleri, grup terapileri ve rehberlik hizmetleri sunuluyor.
2. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Birimi
OMÜ bünyesindeki merkez, öğrenci ve akademisyen kadınlara yönelik ücretsiz psikolojik destek hizmeti vermektedir. Ayrıca pandemi sonrası “Kadın Psikolojisinde Yeniden Yapılanma” başlıklı seminer dizisi düzenlenmiştir.
3. Yeşilay Samsun Şubesi’nin Farkındalık Eğitimleri
Yeşilay, 2023–2025 döneminde “Dijital Bağımlılık ve Ruh Sağlığı” konulu seminerlerle kadınlarda internet ve sosyal medya kullanımına bağlı stres farkındalığını artırmayı hedeflemiştir.
Aşağıdaki tablo, Samsun’da kadınlara yönelik ruh sağlığı hizmetlerinin genel bir özetini sunmaktadır:
Merkez / Kurum Hizmet Türü Kapsam Yararlanıcı Sayısı (2024)
Samsun Kadın Yaşam Merkezi Grup terapisi, bireysel danışmanlık Şehir genelinde 1.800 kişi
OMÜ Psikolojik Danışmanlık Birimi Üniversite içi destek Öğrenci ve personel 900 kişi
Yeşilay Samsun Şubesi Farkındalık seminerleri İl geneli 1.200 kişi
Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü Kriz danışmanlığı Kadına yönelik şiddet mağdurları 700 kişi
Halk Eğitim Merkezleri Psikososyal eğitimler İlçelerde 500 kişi
İl Sağlık Müdürlüğü Ruh Sağlığı Birimi Klinik destek Devlet hastaneleri aracılığıyla 3.200 kişi
DEĞİŞEN ROLLER VE DAYANIKLILIK
Pandemi sonrası dönemde kadınların toplumsal rolleri yeniden tanımlandı. Evde, işte ve toplumda birden fazla rolü aynı anda üstlenmek, kadınların duygusal dayanıklılığını hem zorladı hem de geliştirdi.
Psikiyatrist Dr. Ayşe Uçar, “Samsun’daki kadınların çoğu, pandemi döneminde stresle başa çıkmayı öğrenerek dayanıklılık becerilerini güçlendirdi” diyor.
Birçok kadın, pandeminin getirdiği zorluklara karşı sosyal medya üzerinden destek grupları oluşturdu; bu platformlarda duygu paylaşımı ve dayanışma ağları kuruldu. Bu durum, Samsun’da kadınların ruh sağlığı açısından önemli bir iyileştirici faktör olarak görülüyor.
SIK SORULAN SORULAR (SSS)
S1: Pandemi sonrası kadınlarda en sık görülen ruhsal sorunlar nelerdir?
Depresyon, anksiyete (kaygı bozukluğu), uyku problemleri ve tükenmişlik sendromu en yaygın psikolojik sorunlar arasında yer almaktadır.
S2: Samsun’da ücretsiz psikolojik destek alabileceğim kurumlar hangileridir?
Samsun Büyükşehir Belediyesi Kadın Yaşam Merkezi, OMÜ Psikolojik Danışmanlık Birimi ve Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ücretsiz danışmanlık hizmeti sunmaktadır.
S3: Kadınlar için grup terapisi veya destek programı var mı?
Evet. Kadın Yaşam Merkezleri, Halk Eğitim Merkezleri ve sivil toplum kuruluşları tarafından düzenli olarak grup terapileri ve farkındalık eğitimleri yapılmaktadır.
SONUÇ / ÖNERİ
Pandemi, Samsun’daki kadınların ruhsal dayanıklılığını sınayan ama aynı zamanda güçlendiren bir dönem oldu. Artan sorumluluklar, ekonomik stres ve toplumsal baskılar kadınların ruh sağlığını olumsuz etkilerken; dayanışma, eğitim ve farkındalık programları bu etkileri hafifletmeyi başardı.
Samsun’da kadınların ruh sağlığı, artık sadece bir bireysel konu değil, toplumsal kalkınmanın bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. Bu nedenle yerel yönetimlerin, üniversitelerin ve sivil toplum kuruluşlarının iş birliği içinde uzun vadeli psikolojik destek politikaları üretmesi büyük önem taşıyor.
Kadınların kendilerini ifade edebildiği, sosyal bağlarını koruyabildiği ve duygusal olarak destek alabildiği bir Samsun, hem bireysel hem toplumsal iyileşmenin temel anahtarı olacaktır.