Kadın sağlığı, toplum sağlığının en temel unsurlarından biridir. Bu kapsamda Samsun, son yıllarda önemli sağlık yatırımlarıyla öne çıkıyor. Özellikle Samsun’da kadın sağlığı hizmetleri, erken tanı merkezleri ve düzenli eğitimlerle daha erişilebilir hale geldi.
2025 itibarıyla şehir genelinde açılan Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), kadınlara ücretsiz hizmet sunuyor. Ayrıca aile sağlığı merkezleri ve belediye destekli kurslarda düzenli olarak kadın sağlığı eğitimleri gerçekleştiriliyor. Bu yazıda, Samsun’daki kadın sağlığı hizmetlerinin kapsamını, erken tanı merkezlerinin rolünü ve toplumsal farkındalık faaliyetlerini bulacaksınız.
ERKEN TANI MERKEZLERİ VE KETEM HİZMETLERİ
Samsun İl Sağlık Müdürlüğü verilerine göre şehirde üç adet Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) faaliyet gösteriyor. Bu merkezler; Atakum, İlkadım ve Bafra ilçelerinde hizmet veriyor.
KETEM’ler özellikle meme, rahim ağzı (serviks) ve kalın bağırsak (kolorektal) kanserlerinin erken teşhisinde kritik rol oynuyor. Kadınlar bu merkezlerde tamamen ücretsiz olarak muayene olabiliyor, test yaptırabiliyor ve sağlık danışmanlığı hizmeti alabiliyor.
Her yıl binlerce kadına tarama hizmeti sunan merkezlerde kullanılan ekipmanlar, Sağlık Bakanlığı Kanser Dairesi Başkanlığı standartlarına göre yenilenmiş durumda. 2024 yılı sonunda yapılan güncellemeyle KETEM’lerde randevusuz test yaptırma imkânı da sağlandı.
Erken tanı, özellikle meme kanserinde hayat kurtarıcı bir öneme sahip. KETEM verilerine göre, Samsun’da yapılan taramalarda 2024’te teşhis edilen vakaların yüzde 62’si erken evrede tespit edildi. Bu oran, şehirde kadın sağlığı bilincinin arttığını gösteriyor.
AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE KADIN SAĞLIĞI HİZMETLERİ
Aile sağlığı merkezleri (ASM), Samsun’da kadın sağlığının en ulaşılabilir noktasıdır. İl genelinde 100’ün üzerinde ASM bulunmakta ve bunların büyük çoğunluğunda kadın ve üreme sağlığı birimleri aktif olarak hizmet vermektedir.
ASM’lerde doğum öncesi ve sonrası takipler, aile planlaması danışmanlığı, menopoz dönemi destekleri ve çocuk sağlığı hizmetleri entegre biçimde yürütülür. Kadınlar, aile hekimleri aracılığıyla periyodik jinekolojik kontrollerini düzenli şekilde yaptırabiliyor.
Bazı merkezlerde, özellikle Atakum TYSD Aile Sağlığı Merkezi ve İlkadım Çatalarmut ASM gibi kurumlarda haftanın belirli günleri “kadın sağlığı özel muayene günleri” düzenleniyor. Bu uygulama, çalışan kadınların iş saatleri dışında sağlık hizmeti alabilmesini kolaylaştırıyor.
Bu yönüyle, Samsun’da kadın sağlığı hizmetleri, yalnızca hastalıkların tedavisine değil, önleyici sağlık anlayışına da odaklanıyor.
EĞİTİM VE FARKINDALIK PROGRAMLARI
Kadın sağlığı yalnızca tıbbi değil, aynı zamanda sosyal bir konudur. Samsun’da belediyeler, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları bu alanda farkındalık çalışmaları yürütüyor.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Kadın ve Aile Çalışmaları Uygulama Merkezi, 2024–2025 döneminde “Kadın Sağlığına Yönelik Toplum Eğitimleri” başlıklı seminer serisini başlattı. Program kapsamında, lise ve üniversite öğrencilerine yönelik regl sağlığı, hijyen ve cinsel eğitim konularında bilgilendirmeler yapılıyor.
Samsun Büyükşehir Belediyesi Kadın Yaşam Merkezi ise “Kendini Tanı – Sağlığını Koru” adlı projesiyle her ay ücretsiz kadın sağlığı eğitimleri düzenliyor. Eğitimlerde uzman hekimler tarafından rahim ağzı kanseri, mamografi önemi, doğum kontrol yöntemleri ve sağlıklı beslenme üzerine sunumlar gerçekleştiriliyor.
Ayrıca Kızılay Samsun Şubesi ve Türk Kanser Derneği iş birliğiyle düzenlenen “Pembe Ekim” etkinlikleri, kadınlarda meme kanseri farkındalığını artırmayı amaçlıyor. 2025 yılında etkinliklere 5 binden fazla kadın katıldı.
Bu eğitimler, Samsun’da kadın sağlığı hizmetleri kapsamında bilgilendirici ve koruyucu bir çerçeve oluşturuyor. Kadınların kendi bedenlerini tanımaları ve sağlıklarını takip etmeleri hedefleniyor.
TABLO: SAMSUN’DA KADIN SAĞLIĞINA YÖNELİK BAŞLICA MERKEZLER
Merkez Adı İlçe / Konum Hizmet Alanı Öne Çıkan Özellik
Samsun KETEM (Merkez) İlkadım Kanser taraması, eğitim Randevusuz test imkânı
Atakum KETEM Atakum Meme ve serviks taraması Mobil tarama aracı hizmeti
Bafra KETEM Bafra Bağırsak kanseri taraması Kırsal alanlara saha taraması
TYSD Aile Sağlığı Merkezi Atakum Kadın-üreme sağlığı Akşam muayene günleri
OMÜ Kadın Çalışmaları Merkezi Atakum Eğitim ve seminerler Üniversite öğrencilerine özel
Kadın Yaşam Merkezi İlkadım Toplumsal farkındalık Ayda 2 ücretsiz eğitim
TOPLUMSAL BİLİNÇ VE KATILIM ARTIYOR
Samsun’da kadın sağlığı hizmetlerinin yaygınlaşması, şehirdeki sağlık bilincini gözle görülür biçimde yükseltti. 2025 itibarıyla kadınların sağlık taramalarına katılım oranı yüzde 40’tan yüzde 68’e çıktı. Bu artışta hem KETEM merkezlerinin erişilebilirliği hem de toplumsal eğitim programlarının rolü büyük.
Samsun İl Sağlık Müdürlüğü yetkililerine göre, önümüzdeki iki yıl içinde ilçelere 2 yeni mobil tarama aracı kazandırılacak. Böylece köylerde yaşayan kadınlar da şehir merkezine gitmeden test yaptırabilecek.
Bu adımlar, Samsun’da kadın sağlığı hizmetleri kapsamında kırsal bölgelerdeki kadınlara ulaşmayı kolaylaştırıyor.
SIK SORULAN SORULAR (SSS)
S1: KETEM merkezlerinde hizmetler ücretli mi?
Hayır, KETEM merkezlerinde yapılan tüm taramalar ve testler tamamen ücretsizdir. Bu hizmetler Sağlık Bakanlığı tarafından finanse edilir.
S2: Kadın sağlığı eğitimlerine kimler katılabiliyor?
Eğitimler halka açık olup, belediyelerin kadın yaşam merkezleri, Kızılay ve OMÜ aracılığıyla düzenlenmektedir. Katılım için ön kayıt yeterlidir.
S3: Kırsal bölgelerde yaşayan kadınlar nasıl tarama yaptırabilir?
Samsun İl Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı mobil KETEM araçları belirli dönemlerde kırsal mahallelerde hizmet verir. Duyurular ilçe sağlık müdürlükleri tarafından yapılır.
SONUÇ / ÖNERİ
Samsun’da kadın sağlığı hizmetleri, son yıllarda kurumsal ve toplumsal düzeyde büyük bir gelişim göstermiştir. KETEM merkezlerinin yaygınlaşması, ASM’lerdeki kadın sağlığı birimlerinin güçlenmesi ve eğitim projeleri, kadınların sağlık okuryazarlığını artırmıştır.
Kadınların düzenli taramalar yaptırması, erken teşhis oranlarını yükseltirken, eğitim faaliyetlerine katılım toplumun genel sağlık farkındalığını pekiştiriyor.
Samsun’un bu alandaki başarısı, diğer illere örnek olacak niteliktedir. Her kadın, kendi sağlığının birincil takipçisi olmalı; randevularını aksatmamalı ve bilinçlendirme çalışmalarına aktif katılım göstermelidir.