SAMSUN'DA HAL ESNAFI KAYIT DIŞI SATIŞTAN DERTLİ
Samsun Büyükşehir Belediyesi Sebze ve Meyve Hali Başkanı Burhan Ekiz, sebze fiyatlarının normal seyrettiğini ancak meyvede don olayının etkisiyle fiyatların yüksek olduğunu belirterek, "Şu an sebze fiyatları normal ama meyveler don olayından dolayı hasar aldı o yüzden fiyatlar yüksek. Soğan, patates makul fiyatta" dedi. Ekiz, özellikle kayıt dışı satış yapan pazarcılardan dolayı resmi çalışan esnafın zor durumda kaldığını vurguladı.
"TAKİP EDİLEMİYOR"
Sebze Hali’nin Samsun Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı olarak uyumlu şekilde çalıştığını ifade eden Ekiz, en büyük problemin kayıt dışı ticaret olduğunu dile getirdi:
“Ürünlerini küçük araçlarla pazar yerlerine taşıyan pazarcı esnafı kayıt dışı çalışıyor. Bu araçlar kantara girmediği için takip edilemiyor. Bu durumda resmi çalışan esnaf eziliyor. Belediyemiz ve zabıtayla iş birliği içindeyiz, ama bu mücadele daha kapsamlı olmalı, dedi.
"SORUN HEP AYNI"
Samsun Sebze Meyve Hali Komisyoncularından İlyas Acar da benzer sorunlara dikkat çekti. “Yaklaşık 30 yıldır bu sektördeyim. Hava şartları fiyatları dönemsel olarak etkiliyor ama en büyük sıkıntımız kayıt dışı satış. Devletimiz mücadele ediyor ancak daha etkili olunmalı” diye konuştu.
"MALİYETLER GÖZ ARDI EDİLMEMELİ"
Acar, artan maliyetlerin de göz ardı edilmemesi gerektiğini belirterek şunları söyledi:
“Toplama, ilaçlama, işçilik ve nakliye derken ürün zaten belli bir maliyeti buluyor. Biz üzerine sadece birkaç kuruş koyuyoruz. Yani fiyatların yüksek görünmesi doğal.”
"VATANDAŞIN GÖRDÜĞÜ GİBİ DEĞİL"
Sebze işiyle ilgilenen Kavak Muratbeyli Mahalle Muhtarı Erhan Polat ise, halkın komisyoncuları hedef göstermesinin yanlış olduğunu söyledi.“Hal bizim için velinimet. Pazarda 10 liraya satılan mal tarlada 50 liraya çıkabiliyor. Vatandaş ‘komisyoncular para yiyor’ diyor ama o arada işçilik, nakliye, kasa, mazot var. Komisyoncu da eleman çalıştırıyor. Üreticiden almak daha pahalıya bile gelebiliyor” dedi.
KAYIT DIŞI TEPKİSİ
Polat, kayıt dışı satış yapan bazı üreticilerin köy köy gezerek satış yaptığını ve bu kişilerin vergi, poşet, sigorta gibi giderleri olmadığını belirtti. “Vatandaş pazarda fiyatı görünce tepki veriyor. Vatandaş 5'e alıyorsunuz 15'e veriyorsunuz diyor. Ama gelsinler, hali gezsinler. Bugün 90 liraya şeftali aldım, mazot ve kasa derken 100 lira oldu. Pazarda da aynı fiyata satıyoruz ama alım gücü yok, gelip, sorup, gidiyorlar." ifadelerini kullandı.
"BİZ VERGİMİZİ VERİYORUZ"
Bu yıl meyvede yaşanan don olayları nedeniyle ürün kıtlığı olduğunu da belirten Polat, "Kuraklık, yağıştan dolayı mal kıt oluyor bazı dönemlerde. Bu sene meyve yok, fiyatlar pahalı. Eriğin kilosu 250 lira. Biz de 250'ye alsak pazarda kaça satacağız? Buradakilerin de yapacağı bir şey yok. Olmayan malı ne yapacak? Burada da işçi çalıştırılıyor maliyeti üzerine koyup satıyor. Vatandaşın dışardan gördüğü gibi değil. Karpuz tarlada 1 lira diyorlar, bu fiyata zaten üreticinin bir şey kazanma şansı yok. Halde de 5 lira, 6 lira. Pazarda 8 - 10 lira. Gübre pahalı, maliyetler pahalı. Biz vergimizi veriyoruz, kayıt dışı çalışanlara sorsunlar. İnşallah hükümet de bu konular üzerinde çalışıyor, daha sistemli kontrollü olacak. Vatandaş da üretici de halci de ezilmesin istiyoruz, fazlasına gerek yok, herkes evine ekmek götürebilsin. Vatandaşı da üzmeyelim, onlar da yesin, çöpe dökmeyelim. Burada çalışanın da sigortası var ücreti var. Memleketimiz de olmayan yok." dedi.
Hal esnafı, devletin kayıt dışı satışla mücadelesini desteklerken, denetimlerin daha sıkı hale getirilmesini ve sistemli bir yapının kurulmasını talep ediyor. Esnaf, hem üreticinin hem tüketicinin hem de hal çalışanlarının mağdur edilmediği bir düzen istiyor.