Dijitalleşen dünyada akıllı telefonlar, sosyal medya ve oyunlar gençlerin günlük yaşamında çok daha büyük bir yer tuttu. Özellikle üniversite ve lise çağındaki gençler açısından, Samsun’da dijital bağımlılık dikkat çeken bir sorun haline geldi. Araştırmalar, ekran başında geçirilen sürenin artmasıyla beraber, bağımlılık riskinin de yükseldiğini gösteriyor. Örneğin Türkiye genelinde yapılan tez çalışmalarında, gençlerin teknoloji bağımlılığı düzeylerinde artış gözlendi.
Bu yazıda Samsun’da gençlerin dijital bağımlılık durumunu uzmanların yorumları ışığında ele alıyoruz; nedenleri, etkileri ve gençler ile aileler için önerileri birlikte inceliyoruz.
NEDENLERİ VE RİSK FAKTÖRLERİ
Uzmanlara göre, Samsun’da dijital bağımlılık gençler arasında birkaç temel nedene dayanıyor. İlk olarak, pandemi sonrası eğitim-sosyal alanlardaki kısıtlamalar gençlerin dijital mecralara yönelmesini hızlandırdı. Samsun’da düzenlenen bir seminerde, “kontrolsüz teknoloji kullanımı bağımlılık haline dönüşebilir” uyarısı yapıldı.
Araştırmalar ayrıca gençlerin akıllı telefon ve oyun cihazlarına erişiminin artmasıyla bağımlılık riskinin yükseldiğini ortaya koyuyor. Örneğin, teknoloji bağımlılığı üzerine yapılan bir çalışmada “günlük ekran süresi arttıkça bağımlılık puanları da yükseldi” ifadesi yer aldı.
Aile yapısı, ebeveyn eğitim düzeyi, sosyal ve ekonomik koşullar da bu süreci etkiliyor. Çalışmalar, ebeveynin denetimi düşük ya da cep telefonu kullanımı konusunda sınırlama olmayan gençlerde dijital bağımlılık düzeyinin daha yüksek olduğunu gösteriyor.
ETKİLERİ VE YAŞAMA YANSIMALARI
Gençler arasında görülen Samsun’da dijital bağımlılık, sadece akıllı telefon kullanımına indirgenemez; akademik başarıdan sosyal ilişkilere, psikolojik iyi oluş halinden fiziksel sağlık durumuna kadar geniş bir yelpazede etkiler yaratıyor.
Araştırmalarda gençlerde teknoloji bağımlılığı düzeyi arttıkça uyku sorunları, sosyal izolasyon, dikkat yoğunlaşma güçlüğü ve akademik performans düşüşü gibi olumsuz sonuçlar dikkat çekti.
Samsun’da yapılan seminerlerde gençlerin bağımlılıkla ilgili bilgilendirildiği; örneğin Atakum Gençlik Merkezi’nde düzenlenen çalışma kapsamında “internet ve dijital oyun bağımlılığı” başlıkları işlendi.
Samsun Haber
Uzmanlar, özellikle gençlerin kendi kendini düzenleyebilme becerisinin geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor. “Dijital bağımlılık”, bireyin kontrolünün dışına çıktığında sağlıklı yaşamı olumsuz etkileyebiliyor.
YEDAM - Yeşilay Danışmanlık Merkezi
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ VE SAMSUN İÇİN UYGULAMALAR
Samsun’da dijital bağımlılık sorunu için gençler, aileler ve eğitim kurumları birlikte hareket etmeli. İşte uzman görüşleri doğrultusunda öne çıkan öneriler:
Ekran kullanım sürelerinin gün içinde sınırlandırılması ve belirli saatlerde teknoloji dışı etkinliklerin teşvik edilmesi.
Ailelerin cep telefonu ve bilgisayarla ilgili açık ve net kurallar belirlemesi; çocuk-genç ile bu kuralların birlikte düzenlenmesi.
Eğitim kurumlarının “dijital farkındalık” seminerleri düzenlemesi; örneğin Yeşilay Samsun Şubesi’nin gençlere yönelik bağımlılıkla mücadele seminerleri bu kapsamda yer alıyor.
Samsun Haber
Gençlerin sosyal etkileşim, sportif ve kültürel faaliyetlerle ekran dışı dünyaya katılmasının desteklenmesi.
Samsun Üniversitesi
Kısa Özet Tablosu
Alan Öne Çıkan Uygulama Beklenen Etki
Ekran Süresi Günlük sınır, molalar belirlenmesi Ekran bağımlılığı azalır
Aile İhmalini Önleme Ortak karar, limitler koyma Kontrol kaybı engellenir
Eğitim Faaliyetleri Bilinçlendirme seminerleri Farkındalık artar
Sosyal Aktivite Spor, hobiler, arkadaş buluşmaları Ekran dışı zaman artar
SIK SORULAN SORULAR (SSS)
S1: Dijital bağımlılık yalnızca oyun oynamakla mı ilgili?
Hayır. Dijital bağımlılık sadece oyunla sınırlı değil; sosyal medya, internet dolaşımı, mesajlaşma, video izleme gibi farklı dijital aktivitelerle de oluşabilir.
S2: Samsun’da gençler için özel destek merkezi var mı?
Evet. Samsun’da gençlerin teknoloji ve davranışsal bağımlılığına yönelik Yeşilay ve OMÜ gibi kurumların seminer ve farkındalık çalışmaları yürüttüğü bilinmektedir.
S3: Ebeveyn olarak ne yapabilirim?
Ekran kullanımına birlikte sınırlamalar koyun, teknoloji dışı ilgi alanlarını teşvik edin, örnek olun ve gerektiğinde bir uzmana başvurun.
SONUÇ / ÖNERİ
Sonuç olarak, Samsun’da dijital bağımlılık özellikle gençler arasında ciddi bir risk unsuru olarak karşımıza çıkıyor. Ancak farkındalık, sınır koyma ve sosyal etkinliklerle bu risk büyük ölçüde yönetilebilir.
Aileler, eğitimciler ve gençlerin kendisi bu sürecin aktif bir parçası olmalı. Teknoloji hayatımızın bir parçası olabilir ama onun bizi yönetmesine izin vermemeli. Samsun’daki gençlerin sağlıklı bir dijital yaşam geliştirmesi için birlikte adım atmak şart.