Samsun’un Unutulmaya Yüz Tutmuş Lezzetleri
Samsun mutfağı, Karadeniz’in doğal ürünleri ve yöresel gelenekleriyle şekillenmiştir. Ancak bazı tarifler, zamanla popülerliğini kaybetmiş ve yalnızca belirli köylerde veya ailelerde yapılır hale gelmiştir. Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü verilerine göre, geleneksel tariflerin %30’u artık sadece yerel halk tarafından biliniyor.
Bu tarifler, hem yöresel kültürü tanımak hem de damak tadına yeni deneyimler katmak isteyenler için eşsiz bir fırsat sunar. Şimdi, Samsun mutfağının az bilinen 5 geleneksel tarifine göz atalım.
1. Kabak Çintmesi
Kabak çintmesi, özellikle Bafra ve Alaçam köylerinde yapılan, kabak ve un karışımından hazırlanan bir tatlı çeşididir. İnce dilimlenip fırında veya sac üzerinde pişirilen kabak çintmesi, hafif şekerli ve çıtır bir lezzet sunar.
Kabak çintmesi, kış aylarında tüketilen bir enerji kaynağıdır. Köylerde genellikle kahvaltıda veya çay saatlerinde ikram edilir. Tüketicilere doğal ve katkısız ürün sunmak, kooperatifler ve aile üreticileri için öncelikli amaçtır.
2. Mısır Ekmeği Arası Peynirli Kuymak
Samsun’da özellikle Terme ve Vezirköprü’de yapılan bu kuymak, mısır ekmeği ve yöresel peynirle hazırlanır. Tavada eritilen peynir ve tereyağı, mısır ekmeğinin arasına konularak servis edilir.
Klasik kuymaktan farklı olarak, bu tarif hem doyurucu hem de zengin bir protein kaynağıdır. Sabah kahvaltılarında veya hafif öğle yemeklerinde tercih edilir. Samsun Yerel Mutfak Derneği’ne göre, bu tarifin yaygınlaşması, bölgesel peynirlerin değerini artırmaktadır.
3. Hamsili Bulgur Pilavı
Karadeniz’de hamsi denince çoğunlukla tava veya ızgara akla gelir, ancak Samsun’da yapılan hamsili bulgur pilavı, az bilinen bir lezzettir. Bulgur ve baharatlarla hazırlanan pilavın içine taze hamsi konur ve fırında pişirilir.
Hamsili bulgur pilavı, protein ve lif açısından zengindir ve özellikle kış aylarında sofraları renklendirir. Bafra ve Atakum bölgelerinde bazı aileler, geleneksel tarifleriyle bu yemeği misafirlerine sunar.
4. Kuşburnu Şerbeti
Kuşburnu şerbeti, Samsun’un meyve yönünden zengin köylerinde yapılan, vitamin deposu bir içecektir. Kurutulmuş kuşburnu kaynatılır ve içine az miktarda şeker eklenir.
Bu şerbet, özellikle kış aylarında bağışıklığı güçlendirmek için tüketilir. Yerel halk, sabah kahvaltılarında veya akşam çay saatlerinde kuşburnu şerbetini tercih eder. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü, doğal meyve şerbetlerinin özellikle kış aylarında sağlık açısından faydalı olduğunu belirtmektedir.
5. Cevizli Pide Tatlısı
Cevizli pide tatlısı, Samsun’un Bafra ve Alaçam ilçelerinde yapılan az bilinen bir hamur işidir. İnce açılan hamurun içine ceviz ve az şeker konularak rulo şeklinde hazırlanır ve fırında pişirilir.
Bu tatlı, hem çay saatlerinde hem de özel günlerde ikram edilir. Kooperatifler ve aile üreticileri, cevizli pide tatlısını hijyenik ve geleneksel şekilde hazırlayarak pazarlarda ve turistik lokantalarda sunmaktadır.
Samsun’un Az Bilinen Geleneksel Tarifleri
Tarif Adı Başlıca İlçe Ana Malzemeler Pişirme Şekli Öne Çıkan Özelliği
Kabak Çintmesi Bafra, Alaçam Kabak, un, şeker Fırın veya sac Hafif ve çıtır
Peynirli Kuymak Terme, Vezirköprü Mısır ekmeği, peynir, tereyağı Tavada eritme Doyurucu ve protein zengini
Hamsili Bulgur Pilavı Bafra, Atakum Bulgur, hamsi, baharat Fırında pişirme Protein ve lif deposu
Kuşburnu Şerbeti Tüm İlçeler Kuşburnu, şeker, su Kaynatma Bağışıklık güçlendirici
Cevizli Pide Tatlısı Bafra, Alaçam Hamur, ceviz, şeker Fırında pişirme Geleneksel ve tatlı
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Bu tarifler her restoranda bulunur mu?
Hayır. Çoğu tarif, köylerde veya yerel aile üreticileri ve küçük lokantalarda yapılır.
2. Tarifleri evde yapmak mümkün mü?
Evet. Yerel kooperatifler ve internet siteleri, yöresel tarifleri paylaşarak evde denemenizi sağlar.
3. Samsun’da en popüler mevsim hangisi?
Kış ayları, özellikle hamsili bulgur pilavı ve kuşburnu şerbeti için ideal dönemdir; diğer tatlı ve hamur işleri yıl boyunca yapılabilir.
Sonuç ve Öneri
Samsun mutfağının az bilinen 5 geleneksel tarifi, hem kültürel hem de lezzet açısından keşfedilmeyi bekleyen hazinelerdir. Kabak çintmesi, peynirli kuymak, hamsili bulgur pilavı, kuşburnu şerbeti ve cevizli pide tatlısı, sofralara farklı tatlar ve deneyimler sunar.
Samsun’a yolunuz düşerse, bu tarifleri yerel lokantalarda veya köylerde denemenizi öneririz. Hem yöresel lezzetleri keşfedecek hem de Karadeniz mutfağının kültürel zenginliğine tanıklık edeceksiniz.