Epey zamandır
devlet bile
başa çıkamıyor bunlarla...
İsteyen istediği fiyata
ürün satıyor;
istediği zaman da
piyasadan çekiyor...
Yoksa, belediyeler
sebze satmak zorunda kalır mıydı?..
40 yıl düşünsek,
mektup dağıtan PTT'nin
yağ satacağı, akıllara gelir miydi?..
"Serbest piyasa ekonomisi" adı altında
isteyen istediği fiyatı
uygulayabildiği için
devlet de
"palyatif" çözümler üretiyor...
Nereye kadar?..
Bu spekülatörler
bu kadar güçlü mü?..
Elbette değil ama
geçmişteki sistemi
yıkıp, bu vurguncuların
işine gelen
düzenlemeler
yaparsanız
olacağı budur!..
Çocukluk yıllarımızdı...
Pazarın ortasında ya da
görünen bir yerinde, büyük bir kara tahta üzerinde
tebeşirle
yazılmış sebze ve meyve fiyatları vardı...
Tabeladaki
ürünleri
pahalı satanlara
şikayet halinde
zabıta memurları ceza uygulardı...
Bu "Narh uygulaması" idi...
Yani,
kanunun yetkili kıldığı resmi makamlar tarafından, bir kısım malların, özellikle tüketim ve ihtiyaç maddelerinin; satış fiyatları için tespit edilen ve uyulması mecburi olan azami had, sınırdı...
Aslında, o zamanda da
sorun pazarda değildi ama
devlet,
bir kontrol mekanizması kurmuştu...
Haldeki kabzımal da
pazardaki de cezadan çekiniyordu...
Şimdi bunları yapmak çok zor!..
Zabıta, fiyat sorsa
başına dirhem yer!..
Bilmeyen var mı?..
Salatalık, domates,
marul, patates, soğanın
yanı sıra çok satılan
meyve de
tekelin elinde...
20 yıl kadar önceydi...
Ordu, Türkiye'nin kivi üretiminde
en önemli merkeziydi...
Bağ, bahçe kivi doluydu...
O zaman kivi üreten arkadaşa sormuştum:
"Öyleyse Ordu'da kivi neden pahalı?"...
Kendileri pazara indirmiyorlarmış!..
Sezon
öncesinde
ürünü bahçede satın
alanlar,
tüm Türkiye'de
piyasayı kontrol altına almak
için
kendileri pazarlıyormuş!..
Üç-beş kuruş eksik olsa da
bu sistem, üreticinin işine gelmiş!..
Aynı biçimde, Samsun'da
elma üreticisi olan
bir arkadaşımın yıllar
önce kilosu
50 kuruştan verdiği
elmayı,
o markette
2 liralık fiyatla gördüğümde
şaşırmıştım...
Serbest piyasa ekonomisinde
fiyatlar, tekeller tarafından belirlendiğinde
bunun adına
"serbest piyasa" demek mümkün değil!..
O halde devlet gerekeni yapacak
ve yeni bir yasa çıkararak,
fiyatlar üzerindeki spekülasyonların önüne geçecek!..
Üretim maliyetlerindeki artış
ürüne yansıyor da
üretici neden yerinde sayıyor?..
Bunun adı "serbest piyasa"
değil,
serbest soygundur!..
Çoğumuz üretici
neden üretmiyor,
diye hayıflanırken,
onların
"Bedava kölelik"
isyanını anlayamadık!..